تجربۀ تفکر

به نام خداوند پریروز و پسفردای تاریخمتن زیر , ...ادامه مطلب

به نام خداوند جان و خردوقتی حدوداً بین سالهای 1389 تا 1391 به پیشنهاد برادر ناشر پرشورم عابس قدسی در انتشارات سپیده‌باوران داشتم روی اشعار استاد علی معلم دامغانی کار می‌کردم بنا شده بود گزیده‌ای نیز از ترانه‌های ایشان که آن زمان هنوز نسخۀ چاپی‌ای مدونی نداشت (و شرحه شرحه ست صدا در باد هنوز چاپ نشده بود) فراهم کنم.این کار را کردم و پیشگفتاری نیز بر آن نوشتم که البته در تدوین نهایی کار نیامد.یاداشت زیر حاصل آن دوران و آن مجموعه است:ترانۀ زیر از آن اشعاری است كه تهمتهای زیادی را متوجه سراینده‌اش كرده‌است و اینهمه ناشی از نفهمیدن زمینۀ آن و قصدی است كه از سرایشش نیت شده‌است. هستۀ مركزی این طعنها در تعبیر «جمجمك برگ خزون» نهفته است كه آن را بیمعنی و باری‌به‌هرجهت و یا كودكانه گرفته اند اما ازقضا بار اصلی رمزگشایی شعر بر دوش همین تعبیر است. این تعبیر برگرفته از یك بازی كودكانه است كه چون دیگر بازیهای مشرق‌زمین آن را به قصد آموختن بزرگی به كودكان تراشیده اند. اكنون درست حضور ذهن ندارم كه نخستین بار خودم به ارتباط این شعر با این بازی پی بردم و یا برادر ارجمندم سیدمصطفی خاتمی ساكن tawous.blogfa.com آن را به بنده متذكر شد (گرچه این احتمال دوم معقولتر است زیرا از جمله بازیهای دوران كودكی ایشان یكی این بازی بوده‌است) اما به هر صورت در كتاب كوچه این بازی و شعر مربوط بدان چنین ضبط شده‌است: «بچه‌ها حلقه‌وار بر زمین می‌نشینند و دستها را مشت كرده، به صورت ستونی روی هم می‌چینند و یكی از بزرگترها كه اوستاست ترانه را می‌خواند و بچه‌ها مشتها را حركت می‌دهند و ستون را می‌جنبانند [تا یكی‌یكی از دور خارج شوند]:جمجمك بلگ خزون مادرم زینب خاتون گیس داره قد كموناز كمون بلن ترك از شبق مشكی تركگیس اون شون, ...ادامه مطلب

[بسم الله الرحمن الرحیمدر این متن، عبارات داخل دوقلاب [] و اصلاح رسم خط از محمد نورالهی است.منبع وبلاگ «فردیدنامه» به مدیریت برادر ارجمند و بزرگوار جناب محمدرضا ضاد:http://fardidnameh.blogfa.com/post/12]مرحوم فردید در سالهای بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، اوضاع سیاسی کشور را دنبال می‌کرد و به‌اصطلاح می‌پایید و در این ارتباط، خطبه‌های نماز جمعه تهران و حتی شهرستانها را گوش می‌کرد یا در روزنامه‌ها می‌خواند. وی پس ازشنیدن خطبۀ فوق الذکر [از آقای هاشمی رفسنجانی در سال 1365 یا 1366]، در سخنان خود مطالبی دربارۀ موضوعات آن بیان کرد و سپس مرحوم میکانیکی (به احتمال زیاد به اشارت استاد فردید) این نامه را نوشت که محتملاً قبل از ارسال، به رؤیت استاد نیز رسانیده شده است.دربارۀ مرحوم جلال میکانیکی، شرح مختصری در مقدمۀ مصاحبۀ وی با استاد فردید که با عنوان «نسبت دیانت حقیقی اسلام با فلسفه و علم» در سایت ahmadfardid.com قرار دارد، آورده شده است[:مرحوم جلال میکانیکی در اردیبشت 1336 در شهر بابل به دنیا آمد. در نوجوانی بیماری مشکوکی به سراغش آمد که منجر به دو عمل جراحی و بستری شدن طولانی او در بیمارستان شد و سرانجام با دعای شبانه‌روزی مادر با گلویی خسته از بستر بیماری برخاست. شرکت‌کنندگان در مجالس و محافل مذهبی بابل در سالهای قبل از پیروزی انقلاب اسلامی هیچگاه حضور او را در این جلسات فراموش نخواهند کرد. جلال در سال 1354 به دانشگاه تهران وارد شد و در دانشکدۀ حقوق به تحصیل پرداخت. با شروع انقلاب اسلامی و تعطیلی دانشگاهها جلال به بابل بازگشت و بسیاری از حرکتهای انقلابی را در بابل ساماندهی و سازماندهی کرد. در سال 58 در جلسات سخنرانی استاد فردید شرکت کرد و همانگونه که استاد خود در ابتدای این مصاحبه [«ن, ...ادامه مطلب

تجربهٔ تفکر:روش آمارش زادروز استاد فردوسی بر پایهٔ آمارندگی دکتر علیرضا شاپور شهبازی(منبع شاهنامه: نسخهٔ چاپ سمت استاد کزازی)۱) در گاهشماری مزدیسنایی هر روز از ماه نامی داشته است که اینهاست: اورمزد (هرمز و دیگرها)، بهمن، اردیبهشت، شهریور، سپندارمذ، خرداد، امرداد، دی به آذر، آذر، آبان (روز دهم)، خور (خیر، هور)، ماه، تیر، گوش، دی به مهر، مهر، سروش، رشن، فروردین، بهرام (روز بیستم)، رام، باد، دی به دین، دین، اَرد، اشتاد، آسمان، زامیاد، مانتره‌سپند، انارام (انیران).۲) استاد فردوسی در ۶۳ سالگی خود سروده است:چو آدینه هرمزدِ بهمن بودبر این کاخ/کار فرخ نشیمن بودمی لعل پیش آور ای هاشمیز خُمّی که هرگز نگیرد کمیچو شصت‌وسه شد سال، شد گوش کرز بیشی چرا جویم آیین و فر (ص۱۹۸)و مصادف با آدینه شدن روز اول بهمن تنها در سال ۳۷۱ یزدگردی اتفاق افتاده است.۳) استاد توس، بیت ۳۵۴۵ جلد ۷ را در اول دی سال ۳۷۱ یزدگردی در ۶۳ سالگی سروده:شب اورمزد آمد از ماه دیز گفتن بیاسای و بردار می (ص۱۶۱)۴) وی بیت ۴۳۴۴ ج۷ را در اول بهمن سال ۳۷۱ یزدگردی در ۶۳ سالگی سروده است:چو آدینه هرمزدِ بهمن بودبر این کار/ کاخ فرخ نشیمن بودمی لعل پیش آور ای هاشمیز خُمّی که هرگز نگیرد کمیچو شصت‌وسه شد سال، شد گوش کرز بیشی چرا جویم آیین و فر (ص۱۹۸)۵) میان این دو بیت قریباً ۸۰۰ بیت فاصله است که میانگین هر روز ۲۷ بیت می‌شود.۶) استاد فردوسی در ب ۳۶۲۲ ج۷ (ص۱۶۶) سروده است:می لعل پیش آور ای روزبهچو شد سال گوینده بر شصت‌وسهکه اشاره دارد به زادروز او.۷) میان بیت ۳۵۴۵ و ۳۶۲۲ فاصله ۷۷ بیت است که طبق میانگین می‌شود ۳ روز کار.پس بیت ۳۶۲۲ در ۳ دی ماه سروده شده است.۸) اینجا دکتر شهبازی برای اختلاف ۶ ساعتهٔ درازای سال «خراجی» و سال «جلالی» (که هر ۴ سا, ...ادامه مطلب